5/31/2005

دی‌شب به بهت و خنده ره خواب می‌زدم.

اگر حوصله نداری همه‌اش را بخوانی، برو چند خط آخرش را بخوان.

دی‌شب گفت‌وگوی خبری شبكه‌ی دو – به گفته‌ی مجريش مرتضی حيدری – طولانی‌ترين گفت‌وگوی خبری اين شبكه بود و تا ساعت ده دقيقه به يك ادامه يافت. موضوع بحث اقتصاد در دولت آينده بود. دكتر نوبخت نماينده‌ی هاشمی بود، دكتر علی‌احمدی نماينده‌ی احمدی‌نژاد و دكتر ياوری نماينده ی قاليباف. متاسفانه ضبطش نكردم و همه را از ذهن بازگو می‌كنم.
ياوری به سياست‌های اقتصادی شانزده سال اخير (برنامه‌های توسعه‌ی اول و دوم و سوم) انتقاد داشت. سعی می‌كرد انتقادهاش مستند به آمار و در عين حال تحليلی باشد. به نظرم آمد علی‌احمدی بيش‌تر انتقادهای ياوری را تاييد می‌كند و گه‌گاه هم چيزهايی راجع به حرام و حلال می‌گويد. نوبخت رسما بيانيه‌ی تبليغاتی برای هاشمی می‌‌خواند. چيزهايی مثل اين كه «جناب آقای هاشمی برنامه‌ای دارند كه نه تنها عدالت اجتماعی برقرار می‌كند و توسعه را نيز هم‌راه آن برای ما به ارمغان خواهد آورد، بل‌كه امنيت اجتماعی و نيازهای معنوی انسان‌ها نيز درش تامين خواهد شد.»
بحث با صحبت‌های ياوری شروع شد و تا حدود زيادی به بررسی عمل‌كرد دولت سازندگی گذشت. ياوری در دور اول صحبتش چند آمار مختصر داد و گفت نتيجه می‌گيرد كه دولت‌های شانزده سال اخير اشتباهات بزرگی كرده‌اند. در پاسخش نوبخت گفت «با كلی‌گويی كه نمی‌شود يك كار بزرگ اقتصادی را نقد كرد.»
ياوری آمارهای جزئی‌تر و به تفكيك سال و دوره آورد و گفت از اين آمارها چه نتيجه‌ای می‌شود گرفت. مغز تئوريش اين بود كه چون ما تا ام‌روز با قيمت ارز بازی كرده‌ايم و با جابه‌جا كردنش تراز بودجه را تامين كرده‌ايم، هزينه‌ی توليد، بهره‌ی بانكی و ريسك سرمايه‌گذاری بالا رفته، انتقال تكنولوژی ناممكن شده و از دنيا به شكلی مسخره عقب مانده‌ايم. نمونه‌اش هم صنعت خودرومان با مصرف دوازده ليتر بنزين در صد كيلومتر پيكان و آردی در زمانی كه ماشين‌های هم‌حجم با پيكان و آردی مصرف بنزينشان به چهار ليتر در صد كيلومتر نمی‌رسد.
نوبخت: اين‌ها كه شما می‌گوييد بحث‌های جزئی است. با چند بحث جزئی نمی‌شود يك گذشته‌ی پرافتخار را نقد كرد. ما می‌توانيم سر فرصت بنشينيم و تا صبح راجع به اين مسائل جزئی بحث كارشناسی كنيم. اما الان وقتش نيست. من چند آمار برايتان می‌خوانم.
آمارهای نوبخت در تمام بحث، تنها مال سال 1368 و سال 1376 بود. گفت كه آمارهايش نشان می‌دهد كه سرمايه‌گذاری در كشور رشد كرده، فاصله‌ی طبقاتی و نرخ بی‌كاری هم كم شده است.
ياوری: من البته به آمارهای منابع رسمی استناد می‌كنم، اما از سر ناچاری. در عين اين كه می‌دانم اين آمارها درست نيست. بارها مسئولين اقتصادی به دليل افشای يك آمار درست مجبور شده‌اند استعفا بدهند.
و بعد توضيح داد كه بعضی از اين پديده‌ها نه به دليل تلاش موفق دولت سازندگی كه به دليل چيزهای جنبی – مانند گپ در توزيع نسلی جمعيت و نيز پايان جنگ – رخ داده است. دست آخر هم گفت حتا اگر بپذيريم تمام اين‌ها حاصل تلاش دولت سازندگی بوده من يك سوال دارم كه فكر می‌كنم مهم باشد. بعد رقمی از آمارهای رسمی‌ای كه نوبخت گفته بود را تكرار كرد و گفت «دكتر نوبخت اشاره كرد كه اين رقم را برای اين پيش‌رفتی كه می‌گويند هزينه كرده‌ايم. از نظر ايشان اين هزينه برای اين نتيجه معقول است؟»
دعوا بالا گرفت. ده دقيقه‌ی پايانی بحث هنوز ياوری راجع به اين كه در شش ماه چه كارهايی می‌توان كرد و در چهار سال چه كارهايی، نرخ ارز، وارد كردن تكنولوژی نوين و اين چيزها حرف می‌زد و سوال می‌پرسيد. نوبخت و علی‌احمدی هم رسما به هم متلك‌های كلفت می‌گفتند.
نوبخت: اين كارها دقيق است. ما تجربه كرده‌ايم. نمی‌شود هر بچه‌ای از راه برسد بدهيم دستش.
علی‌احمدی: پس نسل دوم و سوم چی؟ آن‌ها را شما اصلا به كار نخواهيد گرفت؟
نوبخت: هه. اين‌ها كه ديگه شعار اه. نسل دوم! نسل سوم! اين كارها را بايد درست انجام داد. مگه ما نمی‌گيم امام زمان می‌آد و بايد اين پرچم رو به دست اون بسپريم؟
علی‌احمدی: يعنی پس شما تا امام زمان بياد نمی‌خوايد كار رو به كسی بسپريد؟ رسما داريد اين رو می‌گيد؟
نوبخت: آره. طول هم نمی‌كشه. شما داريد جاده‌اش رو می‌سازيد ديگه.
علی‌احمدی (جا خورده و عصبانی): آقای دكتر! ممكن اه اعتقادات مذهبی مردم با اعتقادات تكنوكراتی شما جور در نياد. اون خودش يه بحث ديگه است كه جاش اين‌جا نيست.
نوبخت: آره. اعتقادات مذهبی. ما هم معتقد ايم. برا هم‌اين می‌گيم به جای اين كارها بريد يه ذره به وضع مردم برسيد. بريد چاله چوله‌های تهران رو پر كنيد.
ياوری: به نظر شما اين ضريب چهار در هيچ جای دنيا معقول تلقی می‌شه؟ شما هم می‌دونيد كه اين واقعا مذموم اه. اين را بايد با نگاه درست و تصحيح برنامه‌ی چهارم تصحيح كرد.